Với đồng bào người Chăm ở Ninh Thuận, ẩm thực Chăm là thứ gì đó không cao sang mà ẩm thực chính là nét bình dị thể hiện bản sắc văn hóa của họ. Đôi khi chỉ là những món ăn dân dã đời thường nhưng gói gém trong đó những ý nghĩa sâu sắc được đồng bào người Chăm lưu truyền từ bao đời.
Ẩm thực Chăm: Nền văn hóa ẩm thực phong phú
Việt Nam – dải đất hình chữ S là một quốc gia có sự đa dạng phong phú trong bản sắc văn hóa dân tộc độc đáo, đặc biệt là đồng bào người Chăm Ninh Thuận.
Nhắc đến văn hóa Chăm, chúng ta thường nghĩ ngay tới dải đất Phan Rang đầy nắng và gió với những công trình kiến trúc cổ kính, tháp Chàm hay lễ hội Katê hoành tráng đầy sắc màu. Thế mà ít ai biết đến người Chăm cũng đang sở hữu một nền văn hóa ẩm thực vô cùng phong phú và độc đáo.
Những món ăn ẩm thực Chăm quá đỗi giản dị- mộc mạc
Độc đáo ẩm thực Chăm không phải là món ăn cao lương mỹ vị, những món ăn đắt tiền…mà nó mang một vẻ bình dị, mộc mạc như chính con người nơi đây vậy. Không khoa trương, không hoa mĩ, không cầu kỳ nhưng lại trở thành đặc sản mà bất kỳ du khách nào khi tới khám phá cuộc sống đồng bào người Chăm đều cảm thấy vô cùng thú vị. Dưới đây là một số món ăn của đồng bào người Chăm mà chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn đọc.
Thứ nhất, món cháo trắng
Ồ? Nghe có vẻ không mấy mới lạ, có thể bạn nghĩ rằng cháo trắng thì có gì gọi là đặc sản. Nhưng món ăn này lại được đồng bào người Chăm thường xuyên sử dụng. Với họ, nó không đơn giản là món cháo trắng lót bụng khi đói mà còn ẩn chứa rất nhiều ý nghĩa sâu sắc khác.
Theo quan niệm của người Chăm, cháo trắng đặc trưng cho sự thuần khiết, sạch sẽ rất tốt cho sức khỏe. Khi ăn cháo trắng là lúc người ta nhìn lại những ngày sống trong vòng tay chăm sóc của người mẹ. Món cháo tỏ lòng biết ơn những người đã tạo ra hạt lúa hạt gạo; thể hiện mong ước yên bình của người dân. Chính vì thế, một số lễ hội truyền thống của người Chăm không thể thiếu món cháo trắng tinh khiết.
Thứ hai, cà dĩa chiên
Cá dĩa là một loài cá to được người đồng bào gọi là cá Bom. Đây là loại cá thường xuyên xuất hiện trong mâm cơm người dân tộc Chăm với vị thơm ngọt, dẻo. Cá được chế biến với chủ đạo là món chiên và xào. Cá ăn cùng cơm trắng với vị cá béo ngậy, mằn mặn thêm chút dịu ngọt…khiến bất kỳ ai thưởng thức đều khen ngợi tấm tắc.
Thứ ba, món canh bồi
Bên cạnh món cháo, món cá thì rau canh bồi được người dân địa phương sử dụng rất nhiều trong chế biến món ăn. Canh bồi được rất nhiều người Chăm yêu thích vì độ ngon mát…xua tan cái nóng nực của mảnh đất khô cằn Ninh Thuận.
Để có tô canh bồi ngon nhất, người dân sẽ lựa chọn cọng rau non xanh chế biến theo nguyên tắc nhất định với những gia vị truyền thống, nó không chỉ là món canh đưa cơm trong ngày hè mà còn là một loại thuốc quý tốt cho sức khỏe.
Thứ tư, canh bầu cá cơm
Khác với những món canh đơn thuần khác, canh bầu cá cơm dậy mùi bởi rau é ngào ngạt. Món canh này dễ ăn, thanh mát ngon ngọt là món ăn mà rất nhiều người Chăm yêu thích.
Thứ năm, mắm lòng cá
Người Chăm có món đặc biệt mà chẳng nơi đâu có được đó là mắm lòng cá hay còn gọi là mắm ruột. Đây là mắm được người dân chế biến từ các loại cá, phổ biến như cá Quê, cá Thu, cá Ngừ…cách làm món cá này rất đặc biệt, chỉ có lòng cá rửa sạch sau đó trộn với muối hạt to và ủ trong cá hũ. Sau đó phơi nắng khoảng 3-5 ngày là có thể ăn được. Tuy nhiên, để sử dụng mắm ngon nhất cần chế biến với gừng, đường, tỏi, ớt có thể kèm thịt ba rọi cắt nhỏ rất thơm ngon, hấp dẫn.
Thứ sáu, mắm nêm
Hay còn gọi là mắm cá, móm mắm này được sử dụng khá nhiều không chỉ ở đồng bào người Chăm mà người dân Ninh Thuận hầu như chế biến món ăn này rất nhiều. Trong đó có món bún mắm nêm được xem là đặc sản của tỉnh Ninh Thuận.
Thứ bảy, gỏi tôm rau
Ngoài các món ăn từ rau, cá,…thì gỏi cũng là món ăn đậm đà bản sắc trong ẩm thực của người Chăm. Gỏi tôm rau trở thành món bất hủ, khác với các loại gỏi khác món gỏi tôm rau của người Chăm chỉ có ba thứ là tôm, rau và đậu phộng. Mặc dù vậy khi đến đây, hầu hết các du khách không thể chối từ món này vì rất lạ miệng, hấp dẫn.
Thứ tám, gỏi xoài cá cơm
Ngoài món gỏi tôm thì gỏi xoài cá cơm cũng thuộc món ăn thường ngày của họ như một sở thích quen thuộc. Chỉ với cá cơm phơi kho được chiên giòn trộn với xoài chua bào sợi cộng với gia vị cay nồng, kết hợp mùi thơm của đậu phộng trở thành món ăn ngon lành.
Ngoài ra, người Chăm còn rất nhiều món ngon của dân tộc Chăm khác độc đáo mà nếu như có dịp đến khám phá Ninh Thuận, bạn có thể ghé thăm tìm hiểu về cuộc sống người Chăm cũng như thưởng thức món ăn đậm mang hương vị xứ Phan này nhé!
Bùi Thảo
